Dlaczego drożdże piwowarskie warto wprowadzić
do systematycznej diety?
Drożdże piwne / lekarskie (Saccharomyces cerevisiae) są jednokomórkowymi grzybami, występującymi w warunkach naturalnych we wszystkich środowiskach zawierających węglowodany.
Są to bez wątpienia jedne z organizmów, których aktywność biochemiczną człowiek używał od starożytności. Hipokrates zalecał stosowanie napoju przygotowanego z drożdży, jako preparatu witaminowego i wzmacniającego. A Farmakopei Polskiej II znajdują się monografie dotyczące Faex medicinalis (syn. Fermentum cerevisiae) – drożdży lekarskich, stosowanych, jako środek witaminowy i do sporządzania tabletek. S. cerevisiae są nieodłączną częścią mikroflory różnych pokarmów i są tradycyjnie stosowane w przemysłowych procesach fermentacyjnych (piekarnictwo, produkcja piwa, wina). Występują w szerokiej gamie produktów spożywczych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, gdzie mają istotny wpływ na właściwości organoleptyczne.
Drożdże są pierwszym organizmem eukariotycznym, którego genom został zsekwencjonowany i opublikowany (w 1996 roku) i od tego czasu stał się przedklinicznym modelem i cennym narzędziem do analizy podstawowych procesów komórkowych u eukariotów. Od ponad ćwierć wieku drożdże piwne są wykorzystywane z powodzeniem do produkcji leków, między innymi: hirudyny (białka o działaniu przeciwzakrzepowym), insuliny oraz szczepionek przeciwko WZW typu B. Ponadto, drożdże mają znaczenie w badaniach nad zjawiskiem wielolekowej oporności.
Ostatnie lata udowodniły, że drożdże mogą być też wykorzystywane do produkcji szczepionek przeciwnowotworowych. Należy dodać, że drożdże używane są także jako probiotyczny suplement pirogronianu w leczeniu zapalenia okrężnicy, wywołanego przez Clostridium difficile.
Spożywczo
drożdże piwne
są źródłem łatwo przyswajalnego białka. Zbudowane są w 40% z aminokwasów proteinogennych, peptydów i protein. Ze ściany komórkowej drożdży został izolowany Zymosan, związek będący β–1,3–glukanem, działającym aktywująco na układ immunologiczny poprzez pobudzenie makrofagów. Wśród witamin z grupy B, które biorą udział w przemianach węglowodanów, tłuszczów i białek, drożdże zawierają witaminę H (biotynę, zwaną także witaminą B7), która przywraca włosom sprężystość, a także pomaga hamować ich siwienie i wypadanie.
Objawami niedoboru biotyny są zmiany skórne – wysypki, stany zapalne, a także wypadanie włosów i podwyższony poziom cholesterolu oraz zmiany zapalne jelit. Drożdże są także bogatym źródłem kwasu pantotenowego, błędnie utożsamianego z witaminą B5 będącą mieszaniną następujących związków chemicznych: kwasu pantotenowego, panteiny (pochodnej kwasu pantotenowego), pantenolu (należącego do grupy alkoholi, niewystępującego w przyrodzie, ale aktywnego biologicznie dla zwierząt) oraz koenzymu A (aktywnej biologicznie formy kwasu pantotenowego).
Kwas pantotenowy jest niezbędny do prawidłowego metabolizmu białek, cukrów i tłuszczów oraz do syntezy niektórych hormonów, przyspiesza gojenie ran, bierze udział w wytwarzaniu tłuszczów, cholesterolu, hormonów i neuroprzekaźników, uczestniczy w regeneracji tkanek, poprawia pigmentację i stan włosów. Objawami jego niedoboru są zaburzenia układu nerwowego, omdlenia, wypadanie włosów, przedwczesna siwizna, łysienie, zmiany skórne i obstrukcja.
Ponadto w suchych drożdżach oznaczono 1% ergosterolu będącego prowitaminą D2, 4 % lecytyny, enzymy (zymazę, inwertazę, maltazę) a także 0,1% glutationu – tripeptydu kwasu glutaminowego, cysteiny oraz glicyny 2. Biologiczne funkcje, jakie spełnia on w komórkach, wiążą się z obecnością aktywnej grupy sulfhydrylowej, dzięki której bierze on udział w reakcjach antyoksydacyjnych i detoksykacyjnych.
Zawarte w drożdżach witaminy z grupy B bardzo korzystnie oddziałują na nasz system nerwowy, łagodząc objawy stresu i psychicznego wyczerpania. Przeprowadzono wiele eksperymentów podając drożdże osobom z poważnymi dolegliwościami psychicznymi. Nawet w takiej chorobie jak schizofrenia rezultaty były zaskakujące.
Niezwykłe działanie drożdży na psychikę człowieka ma bardzo proste wytłumaczenie. Odkrycia medyczne wskazują, że zaburzenia umysłowe bardzo często są związane z niedoborem witaminy B3, nazywanej również witaminą PP, a jej bogatym źródłem są właśnie drożdże. Z tego powodu mogą być używane pomocniczo w psychoterapii. Drożdże mają ponadto zastosowanie, jako lek wspomagający w leczeniu rwy kulszowej i zapalenia nerwów.
Obecny w drożdżach cynk jest niezbędny do prawidłowego metabolizmu glukozy i utrzymania prawidłowego poziomu cukru we krwi. Oprócz innych istotnych funkcji cynk jest potrzebny do wytwarzania i wydzielania insuliny przez trzustkę. Współpracuje on z chromem i innymi składnikami diety w celu ułatwienia wykorzystania insuliny przez komórki. Diabetycy szybciej niż zdrowi ludzie wydalają cynk z organizmu. U osób z zaćmą często występują niedobory cynku, co prowadzi między innymi do problemów takich, jak osłabiony metabolizm glukozy w soczewkach.
Brak cynku w siatkówce oka bardzo często prowadzi do zwyrodnienia plamki. Wpływ cynku na syntezę białka i związane z tym procesy biologiczne sprzyjają regeneracji tkanek skóry. Szereg podwójnie ślepych prób klinicznych wskazuje również na skuteczność cynku w leczeniu trądziku. Poza jego wpływem na gojenie się zmian chorobowych, ważną rolę odgrywają również jego prawdopodobne właściwości immunologiczne, wpływ na gospodarkę hormonalną oraz zdolność pobudzania prostaglandyn o działaniu przeciwzapalnym.
Obecny w drożdżach selen jest antyoksydantem wspomagającym działanie witaminy E, aktywizuje system immunologiczny, a także opóźnia rozwój nowotworów. Ze względu na groźne następstwa zdrowotne związane z niedoborem selenu, na rynku farmaceutycznym pojawiło się wiele preparatów zawierających ten pierwiastek. Są to głównie preparaty wielowitaminowe i wielominerałowe. Selen wchodzący w ich skład na ogół występuje w postaci selenianu sodu, ale również i drożdży selenowych.
Są to produkty przygotowane na bazie drożdży z gatunku Saccharomyces cerevisiae i Saccharomyces uvarum z wbudowanym w procesie biotechnologicznym jonem Se2+ w aminokwasy białka drożdży. Dla organizmu człowieka dzienne zapotrzebowanie wynosi około 60 µg/g, natomiast dawki powyżej 800 µg/g powodują zatrucia. Wszystkie związki selenu dobrze wchłaniają się z przewodu pokarmowego oraz z układu oddechowego. Selen jako przeciwutleniacz ogranicza szkodliwe procesy peroksydacji lipidów, DNA i RNA, a więc chroni komórki przed deformacją i uszkodzeniami genetycznymi. Na poziomie komórkowym odpowiada za detoksykację wszystkich wolnych rodników. Wchodzi w skład peroksydazy glutationu działającej, jako czynnik antyoksydacyjny zaliczany do grupy tzw. zmiataczy wolnych rodników, co wykorzystuje się w terapii przeciwnowotworowej. Ponadto dorożdze zawierają 605 mg fosforu, 20 mg wapnia i 4,9 mg żelaza w 100 g drożdży.
Drożdże piwne znajdują również zastosowanie w walce z nadwagą. Okazuje się, że w tym obszarze są również skuteczne. Co roku miliony ludzi na całym świecie wydaje olbrzymie pieniądze na „cudowne” środki odchudzające. Mimo tego nie mogą zrzucić zbędnych kilogramów lub tracą je na krótko, by ponownie przytyć. Rodzi się pytanie, jaka jest tego przyczyna? Podstawowym powodem jest zła dieta, brak aktywności fizycznej oraz źle funkcjonujący układ trawienny. Za jego prawidłowe działanie odpowiada między innymi: witamina B6, która aktywizuje enzymy w organizmie człowieka. Niedobór tej witaminy prowadzi do zachwiania procesów przemiany materii, w konsekwencji prowadząc do nadwagi.
Osoby otyłe, które często cierpią na migreny mają niedobory witaminy B6. Niedobór tej witaminy jest również ważnym czynnikiem ryzyka rozwoju miażdżycy, stąd w jego wyniku zwiększa się ryzyko udaru i choroby niedokrwiennej serca. W ostatnich latach chrom odgrywa ważną rolę, jako środek wspomagający odchudzanie, gdyż dzięki zdolności regulowania poziomu cukru we krwi może być pomocny w ograniczaniu apetytu. Bogatym źródłem tego mikroelementu są właśnie drożdże. Kuracja drożdżowa może przynieść dużo lepsze i trwalsze efekty niż wiele innych diet, likwidując nadwagę oraz uporczywe bóle głowy.
Piśmiennictwo:
3. Muszyńska, B.: Malec, M.: Sułkowska–Ziaja, K. Właściwości lecznicze i kosmetologiczne drożdży piekarniczych (Saccharomyces cerevisiae). Postępy Fitoterapii 2013, 1: 54